„Prawo i bezprawie na białoruskiej granicy. Państwo wobec nielegalnej imigracji”

  • Prof. dr hab. Włodzimierz Wróbel
W dniu 23. listopada 2023 roku w Starej Auli UEK odbył się wykład otwarty prof. dr hab. Włodzimierza Wróbla, kierownika Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, sędziego w Izbie Karnej Sądu Najwyższego. Tematem wykładu było „Prawo i bezprawie na białoruskiej granicy. Państwo wobec nielegalnej imigracji”. Tłem dla prowadzonych rozważań był zbiór fotografii przedstawiających zdarzenia mające miejsce w ostatnim roku na granicy polsko-białoruskiej.

Profesor W. Wróbel podzielił swoje wystąpienie na dwie zasadnicze części. W pierwszej zaprezentował liczby i fakty związane z kryzysem migracyjnym, w szerokim kontekście dotyczącym świata, Europy, krajów Unii Europejskiej i Polski. Przedstawione dane (w oparciu o źródła krajowe – GUS, ZUS, oraz międzynarodowe – m.in. Eurostat), takie jak liczba migrantów, struktura ich pochodzenia, skala migracji nieuregulowanej (potocznie określanej mianem nielegalnej), liczba prób nielegalnego przekroczenia granicy, w sposób jednoznaczny zobrazowały skalę, dynamikę oraz znaczenie tego zjawiska demograficznego. W przekonaniu Profesora procesy migracyjne mają naturalny charakter, w sytuacji demograficznej i gospodarczej wielu krajów UE, w tym Polski mają pozytywny charakter, zaś skala migracji nielegalnej – szczególnie z krajów uznawanych za niebezpieczne, ma w Polsce charakter marginalny.

W części drugiej wykładu Profesor przedstawił zasadnicze podstawy prawne, międzynarodowe (Konwencja Genewska) i krajowe (Konstytucja RP), które stanowią merytoryczną podstawę do oceny decyzji, działań i zaniechań związanych z rozwiązywaniem kryzysu migracyjnego w Polsce, szczególnie prowadzonej przez białoruską dyktaturę tzw.  wojny hybrydowej na granicy z Polską. Zwrócił uwagę na z jednej strony jednoznaczne przepisy prawa, z drugiej niejednowymiarowy charakter ich interpretacji i implementacji (także w działaniach innych państw) oraz wynikających z tego konsekwencji – prawnych, społecznych i politycznych.

W trzeciej części spotkania głos zabrali uczestnicy spotkania, dzieląc się swoimi spostrzeżeniami, formułując pewne tezy polemiczne oraz zadając pytania Prelegentowi. W dyskusji wzięli udział m.in. prof. dr hab. Maria Sierpińska, dr hab. Przemysław Kisiel, prof. UEK, dr. hab. Krzysztof Machaczka.